Historia TMRF Widzew do poprawy

Od dziesiątek lat utarło się, że Towarzystwo Miłośników Rozwoju Fizycznego Widzew nie podjęło działalności po wybuchu pierwszej wojny światowej w sierpniu 1914 roku. W świetle najnowszych ustaleń jest to teza błędna. Okazuje się bowiem, że Towarzystwo trwało w trakcie działań wojennych przynajmniej do 1916 roku. Pięć lat później podjęło próbę uaktywnienia już w niepodległej Polsce.

Pod koniec czerwca 1916 roku w Łodzi przeprowadzono miejską kwestę „Ratujmy dzieci”. W ramach akcji charytatywnej rozegrano w Helenowie mecz piłkarski między drużyną Szturmu i reprezentacją Łodzi. W szeregach drugiej jedenastki wystąpili widzewiacy: „Dalej odbył się w dwóch trzykwadransowych częściach match piłki nożnej pomiędzy łódzką drużyną reprezentacyjną (łódzki klub sportowy, Widzew, Kraft i inny) oraz Tow. gimnastycznym »Szturm«. W pierwszej części reprezentacja uzyskała przewagę 2:1 nad »Szturmem«, jednak po pauzie poniosła porażkę, otrzymując od »Szturmu« trzy »goale«, czyli 4:2” [1].

Miesiąc wcześniej doszło w mieście do wielkiej manifestacji patriotycznej z okazji sto dwudziestej piątej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Wśród organizatorów wymienia się także TMRF Widzew. Pod uroczystym apelem powstałym z okazji demonstracji znajduje się również okrągła pieczęć Towarzystwa w języku polskim, którą nie dało się posługiwać w czasie rosyjskiego zaboru [2]. Musiała więc powstać po 1914 roku.

Powyższe przykłady dowodzą, że Towarzystwo Miłośników Rozwoju Fizycznego nie zaprzestało działalności z chwilą wybuchu pierwszej wojny światowej.

Co niezwykle istotne, TMRF podjął działalność po zakończeniu wojny światowej i konfliktu polsko-sowieckiego zwieńczonego podpisaniem traktatu w Rydze w marcu 1921 roku. Na 24 kwietnia 1921 roku przewidziano odbycie ogólnego zebrania TMRF Widzew w siedzibie Związku Polskiej Młodzieży Robotniczej „Siła” przy ul. Rokicińskiej 62 [3]. Jest to informacja bardzo ważna z kilku powodów.

Po pierwsze, we wspomnieniach członków RTS Widzew jako początek działalności wymienia się 1921 rok. Wydawać się mogło, że było to przekłamanie wynikające z kłopotów z pamięcią, ale teraz wszystko układa się w spójną całość. Tym bardziej, że w 1923 roku w „Łodzianinie” i „Republice” ukazała się notatka o eksmisji z lokalu przy ul. Rokicińskiej 54 (dawna ul. Rokicińska 62) biblioteki i czytelni towarzystwa „Naprzód” (powiązanego z „Siłą”) oraz RTS Widzew. Klub rezydował w tym miejscu od dwóch lat, czyli od 1921 roku [4].

Po drugie, warto przypomnieć, że napominając o drużynie piłkarskiej z 1921 roku, działacze Widzewa mówią o Sile lub TUR (m.in. K. Rękowski, J. Skibiński). O Sile, jako ogniwie łączącym TMRF Widzew i RTS Widzew, pisał w swojej pracy magisterskiej J. Szperna [5]. Miała to być jedenastka złożona z nastolatków, nigdzie nie zarejestrowana, tzw. „dzika drużyna”. Od razu nasuwa się skojarzenie, że zespół ten działał pod patronatem i zgodą Związku Polskiej Młodzieży Robotniczej „Siła”.

Stąd należy wysunąć tezę, że ogólne zebranie TMRF Widzew w kwietniu 1921 roku doszło do skutku. Ustalono wtedy, że klub założą młodzi członkowie Siły, kontynuując pracę TMRF Widzew. Niestety, próba legalizacji przeciągnęła się do końca roku. Dopiero za drugim podejściem, w styczniu 1922 roku, udało się wskrzesić Widzew. Dokonali tego bardziej doświadczeni i starsi, w większości byli członkowie sekcji gimnastycznej TMRF Widzew.

Wiedza, że TMRF podjął działalność w kwietniu 1921 roku diametralnie zmienia ocenę dziejów pierwszego klubu sportowego w widzewskiej dzielnicy. Powiązani ze sobą instytucjonalnie oraz personalnie widzewiacy dali w 1921 roku szansę wykazania się miejscowej młodzieży. Po zaledwie ośmiu miesiącach i fiasku młodzieżowej Siły, przyszedł czas na skuteczne ruchy. Efektem było powstanie kontynuatora tradycji Towarzystwa Miłośników Rozwoju Fizycznego, czyli łódzkiego Robotniczego Towarzystwa Sportowego Widzew.

Włodzimierz Gawroński

[1] „Godzina Polska”, 24.06.1916, nr 174, s. 4.

[2] M. Daszewski, R. Piątkowski, 125-lecie Konstytucji na ziemiach: Piotrkowskiej, Sierackiej i Kaliskiej, s. 15.

[3] „Praca”, 23.04.1921, nr 109, s. 2.

[4] „Łodzianin”, 10.03.1923, nr 10 (390), s. 7.

[5] J. Szperna, Początki robotniczego sportu i wychowania sportowego w Łodzi, s. 24-26.